Velen denken nog steeds dat vapen een ‘gezond alternatief’ is voor roken. Niets is minder waar. Vapes zitten bomvol nicotine en andere giftige stoffen. Recent zagen we afschuwelijke voorbeelden in het nieuws: jongeren in het ziekenhuis met klaplongen, longbloedingen en blijvende schade aan hun longfunctie na het gebruik van illegale vapes. De feiten zijn duidelijk: vapen is schadelijk, verslavend en beslist géén gezonde keuze. Dus: stoppen met vapen!
Vergelijk het maar met het drinken van cyanide omdat het ‘minder ongezond’ zou zijn dan botulinetoxine. Cyanide staat ergens in de top 10 van ergste gifstoffen ter wereld en botulinetoxine (‘botox’) – in meer dan micro minimale hoeveelheden – staat in de top 3. Het is gif en gif hoort niet in het menselijk lichaam.
Verslavender dan je denkt
Wat vapen extra gevaarlijk maakt, is hoe makkelijk je er verslaafd aan raakt. Waar rokers vaak op vaste momenten een sigaret opsteken, lurken vapers de hele dag door – vaak zonder precies te weten hoeveel nicotine ze binnenkrijgen. Ik ben leefstijlrainer (voor andere trainers) en stoppen met roken en vapen coach. Mijn ‘vape cliënten’ beseffen vaak niet dat ze door te vapen ongemerkt de equivalent van 30, 40, 50 of soms wel 75 sigaretten qua nicotine per dag (!) tot zich nemen. Alleen de waterpijp is erger! Op illegale vapes met smaakjes (en geloof me, die weten verstokte vapers echt wel te vinden) staat niet eens vermeld hoevéél nicotine erin zit! Vapers dampen de hele dag door, zonder erbij stil te staan dat elke hijs hun hersenen keer op keer een tijdelijke shot dopamine geeft: een tijdelijk geluksmoment dat verslavend werkt en de drang naar méér aanwakkert.
Lastiger
In de praktijk zie ik vaak dat stoppen met vapen lastiger is dan stoppen met roken. Zoek maar eens uit hoeveel nicotine vervangende middelen je nodig hebt als je niet eens weet hoeveel nicotine je binnen krijgt! Bovendien, net als bij stoppen met roken geldt voor stoppen met vapen: je hebt niet alleen wilskracht nodig, maar óók de juiste motivatie, óók een gedegen plan en óók professionele begeleiding voor de meeste kans op succes.
Foto: Stoppen met vapen is in de praktijk vaak lastiger dan stoppen met roken. Roken doe je meestal op vastemomenten, ‘dampen’ gaat de hele dag door.
Vooral onder jongeren populair
Het gebruik van vapes, ook wel e-sigaretten genoemd, groeit snel onder jongeren in Nederland. Zo heeft ongeveer 25% van de scholieren tussen 12 en 16 jaar ooit een vape geprobeerd. Jongeren proberen erbij te horen en vinden de smaakjes aantrekkelijk.
Cijfers van vape-gebruik onder de jeugd: 9% bij 12-jarigen tot maar liefst 36% bij 15- en 16-jarigen. Jongvolwassenen (12–25 jaar) zijn ook fervente vapers: in 2023 gaf 21,7% aan in het afgelopen jaar een e-sigaret te hebben gebruikt, met een maandelijks gebruik van 10,3%. Het hoogst ligt dit percentage bij 15- tot 17-jarigen (13,3%).
Bij volwassenen (18 jaar en ouder) gebruikte 3,9% weleens een e-sigaret, vooral bij de 18- tot 24-jarigen (13%).
Vapen maakt dommer
Opvallend is dat veel jongeren die vapen, ook roken: 69,1% van de maandelijkse vapers rookte daarnaast ook gewone sigaretten. Kortom: het gebruik van vapes is de afgelopen jaren flink toegenomen, vooral onder jongeren. Een zorgwekkende ontwikkeling. Want jongeren die vapen lopen meer risico op leerproblemen, slechtere concentratie en psychische klachten. Vapen is niet alleen ongezond, het maakt je ook dommer. Vapen is dus allesbehalve onschuldig!
Opvallend is dat veel jongeren die vapen, ook roken: 69,1% van de maandelijkse vapers rookt daarnaast ook gewone sigaretten.
Lapmiddel voor psychisch ongemak
Vapen is niet zomaar een ’trendy’ gewoonte. Vaak zit er iets diepers achter, net als bij roken en andere verslavingen: stress, prestatiedruk, verveling of verdriet. Dat kunnen of willen velen niet voelen. . Volwassenen ebruiken roken en vapen ook wel als ‘ontspanning’. Vaak hoor ik: ‘Het is een momentje voor zichzelf’. Maar uiteindelijk is het een lapmiddel voor onderliggende onrust of psychisch ongemak, want nicotine stimuleert ook de aanmaak van adrenaline waardoor je feitelijk 24/7 ‘aan’ staat. Je rent als een hondje achter je eigen staart aan…
‘Mentale epidemie’
Ik denk dat we niet alleen het vapen zelf moeten aanpakken, maar dat we moeten in gaan op de vraag: waarom grijpen we naar verslavende middelen. Ik zeg bewust ‘we’ want ‘we’ zijn de samenleving in totaliteit. Aan een gezonde boom groeien gezonde vruchten. Onze samenleving is ziek. De oplossing is als je het mij vraagt niet links en rechts een beetje snoeien, maar het probleem bij de wortel aanpakken.
Psychiater en hoogleraar Rogier Hoenders benoemt in De Ongelooflijke Podcast #249 (mei 2025, foto onder) dat 1 op de 4 Nederlanders een psychische aandoening heeft; bij jongeren is dat zelfs 1 op de 3. Dat zijn schokkende cijfers die duidelijk maken dat heel veel landgenoten niet bepaald gelukkig zijn. Hier kun je de betreffende podcast aflevering bekijken, met tips voor een betere mentale gezondheid. Spoiler: de tips hebben o.a. te maken met leefstijl en met zingeving.
‘We bevinden ons in een mentale epidemie’ met psychiater Hoenders | De Ongelooflijke Podcast #249 (mei 2025)
Aflevering #249 De Ongelooflijke Podcast, EO, YouTube, Radio 1, NPO 2
Psychiater en hoogleraar Rogier Hoenders (foto) benoemt in De Ongelooflijke Podcast #249 (mei 2025) dat 1 op de 4 Nederlanders een psychische aandoening heeft; bij jongeren is dat zelfs 1 op de 3
Waarom geen totaal verbod?
Dan nu de vraag: waarom is er geen totaal verbod op vapes? Ik ben 100% vóór. Alleen al vanuit medisch oogpunt zou dat volledige verbod op vapes er moeten komen. Ondanks de overduidelijke schadelijkheid is dat verbod er in Nederland, in tegenstelling tot andere landen, nog niet. Europese regelgeving, praktische handhavingsproblemen en de veronderstelde ‘schadebeperkende’ rol van vapen bij stoppen met roken, staan een totaalverbod in de weg. Er is een gedeeltelijk verbond, sinds januari 2024: smaakjes zijn verboden, behalve tabakssmaak. Toch blijven jongeren eenvoudig aan vapes komen via buitenlandse webshops en illegale handel op Snapchat en TikTok. Er zitten meer addertjes onder het gras dan we denken. Ontdek hier meer over vapen en waarom onze regering vapes blijkbaar blijkbaar niet zomaar kan verbieden:
Mijn rol als coach
Dus… blijven we voorlopig dweilen met de kraan open. Ik werk dagelijks met mensen die van een verslaving af willen. Rookverslaving, vape-verslaving, suikerverslaving – leefstijl gerelateerd. Hoe? We kijken samen naar de motivatie en maken samen een realistisch plan: met een vaste stopdatum voor in dit geval de vape-verslaving, de juiste hulpmiddelen (zoals nicotinevervangers of medicijnen – dat laatste altijd afgestemd met een arts) en vooral mentale ondersteuning. Het lukt in gemiddeld van 6 of 7 van de 10 cases om er vanaf te komen. Uit ervaring weet is dat cliënten die direct óók hun leefstijl aanpakken en die bijvoorbeeld door te gaan sporten succesvoller zijn. Ik pleit voor een totaalaanpak, omdat die werkt.
Durf hulp te vragen!
Wil je ook professionele hulp? Tackel om te beginnen je eigen smoezen om het stoppen met roken of vapen uit te stellen. Voor je het weet ben je weer een jaar verder en dichter bij een ongezondere (lees ziekere) versie van jezelf.
Rookstop- en vape-stopbegeleiding zit in de basisverzekering en is dus kosteloos. Je eigen risico blijft buiten schot. Je kunt terecht bij je huisarts of rechtstreeks bij mij of een van mijn collega’s. Dus wat let je?
Contact
Ga naar mijn website www.gezondeleefstijlcoach.nl of bel voor het inplannen van een afspraak met mij met of met één van mij zzp- collega-coaches dit nummer 088– 786 77 99 (Medipro BV). Weet je nog niet zeker of je het aandurft om te stoppen? Neem dan contact op met Stichting Stop Bewust voor een vrijblijvend gesprek.
Stoppen met vapen is moeilijk, maar met de juiste hulp is het haalbaar – en het mooiste cadeau dat je jezelf (en je kinderen!) kunt geven.
Bronnen en inspiratie:
- Trimbos-instituut: cijfers en trends onder jongeren
- Artsen waarschuwen voor longschade door vapen (NOS, De Stentor)
- Podcast “De Ongelooflijke Podcast” met prof. dr. Rogier Hoenders: over stress, leefstijl en zingeving
- Nationale Apotheek Wereld niet roken dag 31 mei 2025
© Auteur: Rosaline Ratering-McDonald, schrijfster; leefstijl trainer (NRTO/CRKBO geregistreerd); stoppen-met-roken coach medisch-geaccrediteerd (KABIZ), lid van de Vereniging Arts en Leefstijl; zelfstandig werkend zorgprofessional aangesloten bij Share People.
