Als stoppen met roken coach krijg ik de laatste tijd regelmatig vragen van rokers over ‘snus’ (spreek uit: snuus of snoes) en nicotine ‘pouches’. Had jij daar al eens van gehoord? Wat is het en wat is verschil? Met snus en nicotine pouches kun je ‘stiekem roken’ zonder dat anderen het zien of merken. Ideaal dus voor de eenzame, alleenstaande roker, die zich verbannen voelt en de zenuwen krijgt van rookvrije ruimten en bijeenkomsten zonder asbakken?
Dat roken door inhaleren vroeger of later zijn tol eist, is bekend. Longkanker steekt gemiddeld na 20 jaar roken de kop op, ook eerder al betaal je een enorme prijs voor het roken van sigaretten of sigaren. Tal van andere ziekten en aandoeningen liggen dag in dag uit op de loer. Je bent je vrijheid kwijt (je móet een sigaret anders word je gek…) en je veroudert veel sneller dan je wilt. Iedereen kent wel iemand in zijn of haar omgeving die al lang rookt en een grauwe, rimpelige huid heeft, vooral rond de mond. En het is schadelijk voor mensen in je omgeving die ongevraagd meeroken.
Verkopers van snus en nicotine pouches spelen er hoe dan ook handig op in. Met snus of pouches hoef je niet te roken (te inhaleren) om toch – ongemerkt – de kick van de nicotine binnen te krijgen. Je valt er niemand anders mee lastig… Mooi toch?
Met snus of pouches hoef je niet te roken om toch – ongemerkt – de kick van de nicotine binnen te krijgen. Je valt er dus niemand anders mee lastig... Mooi toch?
Snus illegaal, pouches niet
Snus en nicotine pouches in de vorm van ‘theezakjes’ of tabletten leg je in je mond op het tandvlees onder de bovenlip. Snus bevat tabak, een smaakje en de verslavende stof en nicotine, net als sigaretten. Nicotine pouches bevatten nicotine, ook met een smaakje maar geen tabak. Ze zijn er in allerlei soorten. Verkopers doen het voorkomen dat deze middelen ongevaarlijk zouden zijn maar dat is niet zo. Helaas.
Om meteen maar met de deur in huis te vallen: snus is een illegaal tabaksproduct en mag in Nederland niet verkocht worden. In Zweden wel. Daar bestaat het al zo’n jaar of twintig. De mensen die snus gebruiken herken je na verloop van tijd direct: je krijgt er een ontzettend vies uitziende bruin gele mond van met idem tanden.
Verkoop via internet
In Nederland mag snus als tabaksproduct niet verkocht worden. Om de wet te omzeilen verkopen leveranciers nu ook nicotine pouches, een soort theezakje, zonder tabak, maar wel met nicotine. Pouches zijn gewoon via internet te koop en ook onder de naam snus. Dat is dan nep-snus, dus. Er staat bij: alleen voor 18+ maar niemand die daar op let natuurlijk.
Roken is vanwege de nicotine verslavender dan alle andere verslavingen. Het is moeilijker om ervan af te komen dan van bijvoorbeeld een heroïne verslaving. Dat vergeten de verkopers ervan er wel eens bij te zeggen.
Nicotine pouches vormen een gevaar, vooral voor nietsvermoedende jongeren, die door het gebruik ervan stevig verslaafd kunnen raken aan de nicotine. Roken wordt ook wel ‘de moeder van alle andere verslavingen’ genoemd. Roken is juist vanwege de nicotine verslavender dan álle andere verslavingen, het is moeilijker om ervan af te komen dan van een heroïneverslaving. Dat vergeten verkopers ervan er wel eens bij te zeggen!
Hoe jonger iemand met nicotine begint, hoe moeilijker het is om ermee te stoppen. De hersenen van een kind zijn niet volgroeid en in plaats van te leren op een volwassen manier met de uitdagingen van het leven om te gaan, leren de hersenen: één trek van de sigaret en binnen 7 á 10 seconden is een shot dopamine beschikbaar met dank aan de werking van nicotine op de receptoren van de neurotransmitters in de hersenen. Hetzelfde geldt voor snus en pouches. Hey, da’s makkelijk, denken je hersenen, dat willen we vaker, dit programma houden we vast!
'Gelegaliseerde criminaliteit'
De hersenen van de nicotinegebruiker hebben dus geleerd: van roken worden we gelukkig! Snus en nicotine pouches houden de verslaving in stand en dagen de roker niet uit, om op een andere manier met de trigger om te willen roken om te gaan. Dat kost hem of haar vroeg of laat zijn of haar gezondheid en uiteindelijk waarschijnlijk zelfs het leven. Eén op de twee rokers overlijdt aan het roken of aan de indirecte gevolgen van roken. Roken is Russische roulette.
De tabaksindustrie is in mijn ogen daarom een vorm van gelegaliseerde criminaliteit. Als ik je zou vragen: ‘Zal ik je gif geven, met een lekker smaakje, om in je mond te doen en je raakt er verslaafd aan’, wat zou je dan tegen me zeggen? Normaal gesproken stuur je me weg of bel je de politie om aangifte te doen, toch? Leg me eens uit waarom de tabaksindustrie hiermee weg komt!
Wanda de Kanter
Helden als bijvoorbeeld longarts Wanda de Kanter, die 36 jaar bij het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis in Amsterdam heeft gewerkt, verdienen een ridderorde in de strijd tegen dat criminelengilde. Het boek Nederland Stopt! Met roken , dat zij samen met collega Pauline Dekker schreef, raad ik van harte aan.
Luguber rekensommetje
Jaarlijks overlijden 22.000 Nederlanders aan de gevolgen van roken – meer dan aan corona. Het sterfbed van bijvoorbeeld COPD-patiënten is een gruwelijke martelgang. We hebben op tv vreselijke beelden gezien van stikkende coronapatiënten. Dat heeft veel losgemaakt in de discussie rond de corona-aanpak. Als we beelden zouden zien van stikkende COPD-patiënten, zouden we van stoppen met roken misschien óók een prioriteit maken.
Nu komen we bij de kern van de zaak. Zo zou het moeten zijn, ethisch gezien: van stoppen met roken een prioriteit maken binnen preventie-akkoorden. Helaas doet Nederland massaal boodschappen van de inkomsten uit accijns op tabak. De tabaksindustrie sponsort de schatkist met 2.4 miljard euro per paar. De kosten van de zorg die nodig is door roken bedragen ‘slechts’ 500 miljoen euro per jaar. Het is een luguber rekensommetje waarin je als individu niet verstrikt wilt raken (*). Daarom: blijf van nicotine – in wat voor vorm dan ook – af.
(*) Bron: Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis
Jaarlijks overlijden 22.000 Nederlanders aan de gevolgen van roken – meer dan aan corona.
Wat is nicotine?
Nicotine is een giftige stof. Het stimuleert de aanmaak van het gelukshormoon dopamine. Het is dé verslavende stof in tabak. Nicotine is een drug die zeer snel effect heeft. Stop je met gebruiken, dan is het nicotinegehalte in het bloed na anderhalf uur al gehalveerd. Dit maakt dat je als gebruiker een leeg, onrustig gevoel krijgt. Na langere tijd zonder nicotine word je nerveus, onzeker, geagiteerd en geprikkeld. Ga je weer roken of snus of een nicotine pouch gebruiken, dan wordt snel nieuwe nicotine aangevoerd waardoor de vervelende gevoelens verdwijnen. Je voelt je weer ontspannen, voor even. Dan begint het verhaal van vooraf aan: je zit gevangen in een vicieuze cirkel. Je bent verslaafd, je leeft in een gevangenis. Je hebt steeds meer van het verslavende middel nodig om een soort van zelfde kick te kunnen bereiken. In dit filmpje van Filmbuilder zie je hoe dat voelt voor de verslaafde: finding nuggets.
Nicotine:
- Stimuleert de aanmaak van dopamine
- Stimuleert de afgifte van adrenaline
- Prikkelt het zenuwstelsel je continu wordt opgejaagd
- Jaagt de hartslag omhoog
- Doet de bloeddruk stijgen
- Vernauwt de bloedvaten
Is snus een veilig alternatief voor roken?
Terug naar snus en nicotine pouches. Op de website van de Jellinek Kliniek lezen we: ‘Bij snus komen geen verbrandingsproducten vrij. Het is daarom ‘veiliger ‘ dan roken, maar de schadelijke werking van nicotine, namelijk verhoging van bloeddruk en schade aan de vaatwanden, blijft. Het risico op verslaving is door de nicotine bij zuigtabak (snus) groot. De kans op verslaving is ‘iets lager dan bij roken’. Als je tabak snust, komt de nicotine via het speeksel en de kleine bloedvaatjes in je mond in het bloed. Als je het rookt gaat het via de longen en komen er verbrandingsstoffen vrij die de longen aantasten. De opname van nicotine in het bloed gaat via snus langzamer dan via roken. Vandaar dat snus en nicotine pouches iets minder snel verslavend zijn dan gewone rooktabak, maar uiteindelijk raak je tóch verslaafd aan nicotine. En dat maakt een latere stap naar ‘gewone sigaretten’ voor bijvoorbeeld jongeren een stuk makkelijker.
© De schrijfster van Rosaline Ratering McDonald (Arnhem, 1962) is voormalig journaliste. Ze werkte onder meer voor Reed Business Information en was daarna als freelancer lid van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten tot 2011. Ze is de oprichtster van opleidingsinstituut Gezond & Weldoen voor christen leefstijlcoaches (2013), CRKBO geregistreerd vakdocent leefstijl coaching , gediplomeerd voedingsdeskundige, KABIZ geregistreerd Stoppen Met Roken Coach en grondlegster van Leefstijlplan natuurlijk in balans (www.gezondeleefstijlcoach.nl). Ze is mede-oprichtster van Stichting Gratis Gezond (www.stichtinggratisgezond.nl). Samen met andere leefstijlprofessionals zet zij zich in voor een gezonde en rechtvaardige samenleving.
